Wat als je fraude vermoedt?

 

Dit artikel werd geschreven in samenwerking met CAW, Febelfin en Safeonweb. 

Soms voel je aan dat er iets niet klopt. Iemand lijkt verward na een telefoontje, of je hoort een verhaal dat alarmbellen doet afgaan.

Als je denkt dat iemand in je omgeving slachtoffer is van online fraude, is het belangrijk om snel, maar rustig te handelen.

 

1. Begin voorzichtig, zonder oordeel

Fraude roept vaak schaamte of angst op. Veel mensen voelen zich dom als ze erin getuind zijn.

Wees mild. Stel vragen zonder te beschuldigen.

Enkele tips voor een goed gesprek:

  • Begin algemeen: “Ik hoorde dat er tegenwoordig veel oplichters actief zijn. Heb jij al eens iets verdachts meegemaakt?”
  • Stel open vragen: “Kreeg je de laatste tijd soms vreemde telefoontjes of berichten?”
  • Toon begrip: “Dit kan iedereen overkomen. Het belangrijkste is dat we er nu samen iets aan doen.”

2. Herken de signalen van fraude

Fraudeurs gebruiken vaak slimme trucs om hun slachtoffers te misleiden. Let op deze typische kenmerken van oplichting:

  • Dringendheid: “Je moet NU betalen!”
  • Emotionele druk: Ze spelen in op angst (“Je rekening is geblokkeerd!”), hoop (“Je hebt een prijs gewonnen!”) of nieuwsgierigheid (“Dit is hoe deze BV rijk werd!”).
  • Onverwachte verzoeken: Berichten of telefoons met financiële vragen.
  • Herhaling: Na een eerste betaling volgt vaak een “hulpoproep” ( recovery scam ).
  • Verdachte afzenders: Vaak gebruiken fraudeurs een e-mailadressen die op de echte lijken, maar toch afwijken. 

📝 Een voorbeeld:

Je oom kreeg een telefoontje van ‘de politie’ die vroeg om bankgegevens.

→ Dat is een klassieke oplichtingstruc. Vraag rustig door en kijk hoe je kan helpen.

3. Verzamel bewijzen

Hoe meer informatie je hebt, hoe beter je kan inschatten wat er gebeurd is — en hoe je hulp kan inschakelen.

Wat kan je verzamelen?

  • Screenshots van verdachte berichten of transacties
  • E-mails, sms’jes of WhatsApp-berichten
  • Notities over telefoongesprekken: wie belde, wanneer, wat werd er gezegd?
  • Rekeningnummers, namen of websites die zijn doorgegeven

Betrek het slachtoffer: “We houden alles goed bij. Zo kunnen we beter inschatten wat er aan de hand is.”

Checklist: Wat doe je bij een vermoeden van fraude?

  • Spreek iemand rustig aan, zonder oordeel.
  • Let op voor alarmsignalen, zoals urgentie of druk.
  • Verzamel verdachte berichten en transacties.
  • Stel voor om samen stappen te zetten (bv. bank bellen, Safeonweb melden).